Dao Khắc - 1 Phương Pháp Ưu Việt Cho Gia Công Chi Tiết, Chế Tác

1. Khái niệm

Dao khắc là loại dao cắt được sử dụng để tạo ra các đường rãnh nhỏ, hoa văn, chữ viết hoặc các chi tiết trang trí trên bề mặt sản phẩm. Loại dao này có thể được sử dụng thủ công trong lĩnh vực điêu khắc truyền thống hoặc kết hợp với máy CNC, máy khắc laser,… để khắc tự động.

Dao Khắc 1 Phương Pháp Ưu Việt Cho Gia Công Chi Tiết, Chế Tác

2. Cấu tạo của dao

Đầu dao (Tip): Đây là phần tiếp xúc trực tiếp với vật liệu, có nhiều dạng thiết kế như nhọn, chữ V, đầu tròn,…
Lưỡi cắt (Cutting edge): Là phần được mài sắc bén của dao, thường có từ một hoặc hai mép cắt, một số loại dùng cho máy CNC sẽ có thiết kế lưỡi xoắn để hoạt động được ở tốc độ cao.
Thân dao (Shank): Lần phần dùng để kẹp vào đầu máy, thường có kích thước: 3.175mm, 4mm hoặc 6mm. Được cấu tạo từ vật liệu cứng để đẩm bảo được độ ổn định khi hoạt động.
Vật liệu chế tạo: Thường được chế tạo từ các vật liệu cứng như: thép gió (HSS), hợp kim cứng (carbide),…

3. Phân loại

Tùy theo vật liệu gia công và ứng dụng từng ngành mà dao khắc được chia thành nhiều phân loại khác nhau:

a. Theo hình dạng đầu dao:

Dao khắc đầu nhọn (V-bit): Chuyên dùng cho khắc chữ, hoa văn trên bề mặt sản phẩm. Các góc mũi phổ biến của loại dao này là: 20°, 30°, 60°, 90°.
Dao khắc đầu tròn (Ball nose): Dùng cho khắc 3D, điêu khắc chân dung và tượng.
Dao khắc đầu phẳng: Thường được dùng để khắc các rãnh nông hoặc tạo các mặt phẳng nhỏ.
Dao khắc đầu bi kim cương: Phù hợp để khắc lên bề mặt kính, đá hoặc các vật liệu làm từ kim loại cứng như thép không gỉ.

b. Theo vật liệu gia công:

Dao khắc gỗ: Lưỡi cắt sắc, có khả năng thoát phoi tốt.
Dao khắc nhôm và kim loại: Được phủ thêm một lớp chống dính để hạn chế tình trạng bám phoi.
Dao khắc đá, kính: Đầu dao thường được gắn thêm hợp kim siêu cứng để tăng độ bền cho dao.

c. Theo phương pháp khắc:

Dao khắc cơ (cắt trực tiếp): Sử dụng lực cắt cơ học, thường được gắn cho đầu cắt máy CNC, router.
Dao khắc bán cơ (dùng lực rung): Có khả năng tạo độ rung cao để ăn mòn nhẹ lớp bề mặt của vật liệu.
Dao khắc laser: Mặc dù không phải là “dao” theo nghĩa cơ học, nhưng cũng thường được gọi là công cụ khắc với độ chính xác cực cao.

4. Ứng dụng

Loại dao này được sử dụng trong đa dạng ngành nghề, bao gồm cả thủ công mỹ nghệ và ngành sản xuất công nghiệp.

Gia công gỗ nội thất: Được sử dụng để khắc hoa văn, họa tiết cổ điển hoặc chữ nghệ thuật lên bề mặt sản phẩm nội thất.
Chế tác khuôn mẫu: Được ứng dụng để khắc các chi tiết nhỏ, mã số, logo vào các sản phẩm khuôn nhựa, khuôn đúc.
Ngành quảng cáo: Dùng để tạo chữ nổi trên mica, nhôm, inox,…
Nghệ thuật và mỹ nghệ: Được dùng để khắc chân dung, điêu khắc tượng gỗ, phù điêu, 3D.
Công nghiệp điện tử: Khắc mạch điện, logo vào bảng mạch PCB hoặc các thiết bị điện tử.
Chế tạo tem, dấu: Phù hợp để khắc tạo khuôn dấu, tem chìm hoặc tem in nổi.

5. Một số lưu ý khi sử dụng dao

Để dao giữ được độ bền lâu dài và đảm bảo được chất lượng cắt hiệu quả cần lưu ý những điều dưới đây:

Chọn đúng loại dao phù hợp vật liệu: Chọn đúng loại vật liệu cắt, độ dày vừa phải cho dao.
Tốc độ trục chính (RPM) và lượng tiến dao: Cần set up tốc độ cắt phù hợp để không làm gãy dao hoặc cháy vật liệu trong quá trình cắt.
Thường xuyên kiểm tra độ mòn: Sử dụng dao mòn sẽ dẫn đến khắc sai số, đường khắc xấu và làm ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm.
Làm mát hợp lý: Nên sử dụng làm mát đi kèm để giảm nhiệt độ được tạo ra trong quá trình máy chạy.

6. Dao khắc trong thời đại số hóa

Ngày nay, dao khắc càng được sử dụng nhiều trong các hệ thống tự động như máy CNC, máy khắc laser,… Nhờ vậy, việc sản xuất các chi tiết phức tạp, tinh xảo đã trở nên dễ dàng và tiện lợi hơn bao giờ hết.

7. Kết luận

Dao khắc là loại dao quan trọng trong lĩnh vực gia công cơ khí và chế tác. Với thiết kế tinh xảo, khả năng ứng dụng đa dạng, hiệu suất ổn định, loại dao này đã và đang góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, giúp giảm thời gian gia công và tạo ra các chi tiết được chế tác với tính thẩm mỹ cao.

Nhờ sự phát triển của ngành công nghiệp CNC và tự động hóa, dao khắc ngày càng có vai trò quan trọng và trở thành yếu tố cốt lõi trong ngành sản xuất hiện đại.

________________________________________________________
Công ty Cổ phần Công nghệ Anco Việt Nam